Зиндаа сэтгүүлийн “Түшээ” булангийн зочин хойморт Эрүүл Мэндийн Даатгалын Ерөнхий Газрын дарга, хатагтай Л.Бямбасүрэн уригдлаа. Тэрбээр ажлын анхны гараагаа эрүүл мэндийн салбараас эхэлсэн, Монгол Улсын Анагаах ухааны их сургуулийн төгсөгч, Анагаах ухааны магистр зэрэгтэй их эмч, Нийгмийн удирдлагын менежер. Нийгмийн салбарт 30 гаруй жил ажиллаж байгаагаас эрүүл мэндийн салбарт 14 дэх жилдээ хүч хөдөлмөрөө зориулж яваа мэргэшсэн төрийн түшээ билээ. Л.Бямбасүрэн 2016-2020 онд Эрүүл мэндийн дэд сайдаар ажиллаж, эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээг иргэдэд илүү хүртээмжтэй болгох олон ажлыг санаачлан гар бие оролцсон бөгөөд 2020 оноос эхлэн Эрүүл Мэндийн Даатгалын Ерөнхий Газар (ЭМДЕГ)-ын даргаар томилогдон ажиллаж байна.
Бидний ярилцлагын сэдэв цэвэр ажил хэрэг буюу түүний удирдаж буй эрүүл мэндийн даатгал хэмээх чухал салбарын бодлого, үйл ажиллагааг уншигч олонд таниулах зорилготой. ЭМДЕГ-ын даргаас асуух асуулт маш их байх нь мэдээж. Иймд бид иргэдийн хамгийн их асууж тодруулахыг хүсдэг тодорхой сэдвүүд дээр анхаарлаа хандуулахын сацуу тус байгууллагын үйл ажиллагааны онцлог, явагдаж буй өөрчлөлт шинэчлэлийн талаар тодотгон асууж уншигчдадаа хүргэхийг зорилоо.
-ЭМДЕГ-ын үйл ажиллагаа маш өргөн цар хүрээтэй болохыг танай веб сайтаас харж байлаа. Орон даяар иргэн бүрд хүртээмжтэй байх ёстой энэ үйлчилгээг эх орны өнцөг булан бүрд хүргэх нүсэр бүтэц, үйл ажиллагааг удирдан зохион байгуулна гэдэг амаргүй санагдсан шүү. Таны ажлын нэг өдөр хэрхэн өнгөрдөг вэ?
-Манай байгууллага өмнө нь НДЕГ-ын харьяанд үйл ажиллагаа явуулж байсныг та бүхэн мэднэ. Монгол Улсын Засгийн газрын 2017 оны 344-р тогтоолоор бие даасан бүтэц ЭМДЕГ байгуулагдсан. Нийт таван газар, 30 хэлтэстэй улсын хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулж байгаа.
Миний хувьд ажлын өдрийн төгсгөлд маргаашийнхаа ажлыг төлөвлөдөг. Маргааш нь ажлаа яг төлөвлөснийхөө дагуу эхлэхийг л эрхэмлэж ажилладаг даа. Үндсэн ажлынхаа нэгээхэн хэсгээс дурдвал: Ирсэн бичгүүдтэй нэг бүрчлэн танилцаж, холбогдох нэгжүүдэд нь цохно, эрүүл мэндийн байгууллагаас үзүүлсэн тусламж үйлчилгээнийхээ хүрээнд ирүүлсэн нэхэмжлэлийг хянаж буй явцтай танилцах, тулгамдаж байгаа асуудлаар холбогдох газарт нь албан тоот хүргүүлэхийн сацуу сошиал медиаг нэлээд ажиглана. Учир нь манайтай холбоотой ямар мэдээлэл гарав, цахимтай холбоотой хаана ямар саатал гарах нь вэ, санаа авч сайжруулах зүйл юу байна гэдэгт анхаарлаа хандуулна. Цагийг л яг таг баримтлахыг хичээдэг, ингэснээр бусдын ажилд төвөг учруулахаас сэргийлнэ гэж боддог. Ковид гээд бид чинь байнга зааланд хуралдаад байхгүй цахимаар хуралддаг болсон нь бас цаг хэмнэх давуу тал юм даа.
-ЭМДЕГ-ын өнөөгийн үйл ажиллагааг манай уншигчдад хамгийн товч бөгөөд тодорхойгоор танилцуулбал юуг нь илүү онцлох вэ? ЭМДЕГ-ын үйл ажиллагааны гол зорилго нь иргэн-даатгуулагчийг эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээ авахтай холбоотой санхүүгийн эрсдэлээс хамгаалах, чанартай тусламж, үйлчилгээг худалдаж авч өгөх явдал гэж та нэгэн ярилцлагадаа хэлсэн байдаг.
Тийм ээ, ЭМДЕГ нь иргэдийн эрүүл мэндийн хэрэгцээнд нийцсэн чанартай тусламж, үйлчилгээг санхүүгийн эрсдэлгүй авах боломжийг бүрдүүлэхэд чиглэсэн үйл ажиллагааг явуулж байна. ЭМДЕГ нь бүтэц, үйл ажиллагаагаа стратегийн худалдан авах үйл ажиллагааны олон улсын сайн туршлагатай нийцүүлэн өөрчлөн шинэчилж байна. 2021 оноос эрүүл мэндийн салбарын санхүүжилтийн тогтолцоонд томоохон өөрчлөлт орсон. Эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээнд зарцуулдаг, өөрөөр хэлбэл, төрөөс төлбөрийг нь хариуцдаг тусламж, үйлчилгээний зардлыг улсын төсвөөс даатгалын сан руу нэгтгэж нэг эх үүсвэрээс эрүүл мэндийн бүхий л тусламж, үйлчилгээг санхүүжүүлдэг болсон. Энэхүү санг ЭМДЕГ буюу манай байгууллага хариуцан эрүүл мэндийн байгууллагуудыг санхүүжүүлж байна. Эмнэлгүүдийг орцод суурилан зардлын зүйл ангиар санхүүжүүлдэг байсныг бүрэн халж, гарцад буюу эмнэлгүүдийн үзүүлсэн тусламж, үйлчилгээгээр нь чанарын хяналт хийж байж санхүүжүүлдэг болсон. Үүнийг олон улсын практикт нэг худалдан авагчийн тогтолцоо гэж нэрлэдэг. Үүнийг мөн стратегийн худалдан авалт ч гэж нэрлээд байгаа бөгөөд энэ нь нэгдсэн санд байгаа нөөцөө үр ашигтай зарцуулах, иргэдийн эрүүл мэндийн эрэлт, хэрэгцээнд нийцсэн тусламж үйлчилгээг санхүүжүүлэх, чанартай тусламж үйлчилгээ үзүүлэх чадвартай улсын болон хувийн эрүүл мэндийн байгууллагыг оновчтой сонгон шалгаруулж гэрээлэх, эрүүл мэндийн байгууллагаас худалдан авч байгаа тусламж, үйлчилгээ нь чанарын шаардлага хангаж байгаа эсэхийг хянах, үнэлэх үйл ажиллагааг сайжруулна гэсэн үг юм.
-Тухайлбал, иргэдийг санхүүгийн эрсдэлээс сэргийлэх ямар зүйл заалт илүү тодорхой болж өөрчлөгдсөн бэ?
-Нэгдүгээр гол ажил бол Улсын болон эрүүл мэндийн байгууллагын даатгалын сангаас үзүүлэх тусламж, үйлчилгээний жагсаалтыг нарийвчлан тогтоож, жагсаалтад орсон тусламж, үйлчилгээний бодит өртөг зардлыг тооцон, үүний нэгдсэн сангаас болон хувь хүнээс төлөх төлбөрийн хэмжээг маш тодорхой болгож, ЭМДҮЗ-өөр батлуулсан. Ингэхдээ иргэд нэн шаардлагатай тусламж, үйлчилгээг авахдаа аль болох санхүүгийн эрсдэлд орохгүй байх зарчмыг баримталсан. Нэн шаардлагатай тусламж үйлчилгээнд бүхий л мэс заслууд, яаралтай тусламж, эрчимт эмчилгээ, харвалт шигдээс, хорт хавдрын тусламж, үйлчилгээ, төрөх эмэгтэйчүүд, түлэгдэлт гэх мэт тусламж, үйлчилгээ хамрагдах бөгөөд эдгээр тусламж, үйлчилгээг авахдаа иргэд халааснаасаа төлбөр төлөхгүй болсон. Өвчтөний ар гэрээс авчруулдаг байсан эм тарианы зардлыг ч санхүүжүүлэх үнэ тарифдаа оруулж тооцсон учраас ЭМДЕГ-тай гэрээтэй эрүүл мэндийн байгууллагуудаар иргэд үйлчлүүлэхэд тогтоолд заасан хамтын төлбөрөөс өөр нэмэлт төлбөр авахгүй байх нөхцөлийг бүрдүүлээд байна.
Тэтгэврийн насны хөгшид, эмзэг бүлгийн ард иргэд, жирэмсэн эмэгтэй, хоёр хүртэлх насны хүүхдээ асарч буй ээж гэх мэт нийт долоон бүлгийн хүн амыг хамтын төлбөрөөс чөлөөлсөн. Эхний үр дүнгээс нь харахад 2021 онд нийт 39 тэрбум төгрөгийг эдгээр иргэдийн хамтын төлбөрт нэгдсэн сангаас зарцуулсан байна. Энэ нь эдгээр долоон бүлгийн ард иргэдийг 39 тэрбум төгрөг төлж тусламж үйлчилгээ авах байснаас чөлөөлсөн гэсэн үг.
-ЭМДЕГ-тай гэрээтэй эрүүл мэндийн байгууллагуудад иргэд үйлчлүүлснээр санхүүгийн эрсдэлээс хамгаалагдах нь ээ. Гэрээт байгууллагуудыг сонгон шалгаруулахдаа ямар зарчим баримталж байгаа вэ?
-Манай байгууллагын дараагийн чухал ажил нь ард иргэдэд чанартай тусламж, үйлчилгээ үзүүлж чадах эрүүл мэндийн байгууллагыг сонгон шалгаруулж, гэрээлэх үйл ажиллагаа юм. Энэхүү сонгон шалгаруулалтад улсын болон хувийн бүхий л эмнэлгүүд оролцох боломжтой. Сонгон шалгаруулалтын журмыг зарчмын томоохон өөрчлөлт хийж боловсруулан, ЭМДҮЗ-ийн 2022 оны 02 тоот тогтоолоор батлууллаа. Сонгон шалгаруулалтыг цахимаар хийх бэлтгэл ажлыг ханган, сонгон шалгаруулалтын нарийн шалгуурыг Оношийн хамааралтай бүлэг бүрээр нарийвчлан боловсруулж, ЭМДЕГ-ын тушаалаар батлан сонгон шалгаруултдаа ашиглах гэж байна. Лавлагаа шатлалын тусламж, үйлчилгээний жагсаалт, тариф, нэгдсэн сангаас санхүүжүүлэх хэмжээг ЭМДҮЗ-ийн 2022 оны 01 дүгээр тогтоолоор баталсан. Үүний дагуу лавлагаа шатлалын тусламж, үйлчилгээг даатгалын санхүүжилтээр ард иргэдэд үзүүлэх эрүүл мэндийн байгууллагын сонгон шалгаруулалт явагдана.
-Эрүүл мэндийн байгууллагууд гүйцэтгэлээрээ санхүүждэг болсон энэ үед гүйцэтгэлийн хяналтыг хэрхэн хийж байгаа вэ?
-Манай байгууллага үүн дээр томоохон өөрчлөлт хийж, чанарын хяналт хийхдээ олон улсын эмнэлзүйн удирдамжид суурилсан шалгуурыг ашиглаж нэхэмжлэлийн хяналтыг цахимаар хийдэг болоод байна. Өөрөөр хэлбэл, чанарын хяналт хийх журам, шалгуур маш тодорхой болсон. Гэрээт ЭМБ-уудыг энэ талаарх мэдээллээр сайтар ханган ажиллаж байна.
Мэдээж, энэ бол манай шинэчлэлийн бас нэгэн зорилго байсан.
Нийт 0